Njujork, 23. septembar 2022. godine
Dvodnevni 24. Skup visokog nivoa Nizami Ganjavi Internacionalnog Centra (NGIC), održan u Harvard Klubu na marginama Generalne Skupštine Ujedinjenih Nacija, pod nazivom “Izazovi i zajednički odgovori na mirovnu, sigurnosnu i klimatsku krizu”, na 10 tematskih panel diskusija, okupio je 20 aktuelnih i bivših šefova država i vlada, 3 dobitnika Nobelove nagrade, kao i političke, poslovne, akademske i lidere iz nevladinog sektora sa 6 kontinenata.
U okviru priprema NGIC za oktobarski Svjetski zdravstveni samit, dr Zlatko Lagumdžija je predsjedavao panelom posvećenom borbi sa pandemijom i transformaciji globalnog zdravstva, uz učešće dr Tedros Adhanamom, generalnog direktora Svjetske zdravstvene organizacije (WHO) i dobitnika Nobelove nagrade za medicinu Harolda Varmusa koji je prezentirao posljednji izvještaj sa preporukama Naučnog Savjeta WHO.
Tokom boravka u Njujorku dr Lagumdžija je imao seriju susreta posvećenih sigurnosnoj, ekonomskoj, energetskoj, prehrambenoj i zdravstvenoj krizi sa kojima se zemlje Zapadnog Balkana mogu suprotstaviti samo zajedno i u saradnji sa Evropskom Unijom.
Nakon što je EU ponudila Ukrajini ulazak u Evropsko zajedničko tržište neophodno je da se isti model primjeni i na Zapadnom Balkanu kako bi u narednih 3 do 5 godina, kroz uspostavljanje zajedničkog regionalnog tržišta zasnovanog na pristupu “4 slobode” (slobodni protok ljudi, robe, kapitala i usluga), došlo do ekonomskog integriranja zemalja regiona i njihovog uključivanja u Evropsku ekonomsku zajednicu.
Na ovu temu dr Lagumdžija je obavio odvojene razgovore sa širokim spektrom sagovornika koji bi mogli biti aktivni akteri ili lobisti takvih integracionih i razvojnih projekata, među kojima su premijeri Albanije i Sjeverne Makedonije, Edi Rama i Dimitar Kovacevski, ministri vanjskih poslova Slovenije i Crne Gore, Tanja Fajon i Ranko Krivokapić, zamjenica Generalnog Sekretara UN za politička pitanja i izgradnju mira, Rosemari Di Carlo, Specijalni predstavnik Generalnog Sekretara UN za samoodržive razvojne ciljeve (SDG) Jeffrey Sachs i predsjednik Socijalističke internacionale George Papandreu.
Imajući u vidu nastupajuće krize, koje će dovesti do jos većih socijalnih raslojavanja i nesigurnosti, dr Lagumdžija je ukazao na širi značaj ovakvog pristupa i neophodnosti da se u najskorije vrijeme okupe, prije svih lideri Zapadnog Balkana, kako bi svi zajedno tražili podršku zemalja Evropske Unije.
Izbori u Bosni i Hercegovini su dobra prilika da ovakve inicijative krenu iz Sarajeva. Konkretan reformski, intergracioni evropski i regionalni projekat može biti osnova za konstituisanje nova vlast kako bi se sukobi zamijenili sa saradnjom na rješavanju konkretnih problema sa kojima se država i građani svakodnevno sreću.